- περιστεριώνας
- Ιδιότυπο κτίσμα, προοριζόμενο για τη στέγαση μεγάλου αριθμού π. Συναντάται κυρίως στα νησιά του Αιγαίου και αποτελεί χαρκτηριστική και με μεγάλο ενδιαφέρον μορφή της λαϊκής αρχιτεκτονικής. Οι περιστεριώνες κατασκευάζονται βασικά από σχιστόλιθο, που είναι άλλωστε και το προσφερόμενο επί τόπου φυσικό υλικό. Η χρήση των λεπτών σχιστολιθικών πλακών και η λειτουργική ανάγκη της κατασκευής πολλών μικρών ανοιγμάτων για την είσοδο και την έξοδο των π. έδωσε έτσι στους λαϊκούς τεχνίτες την αφορμή να κατασκευάσουν προσόψεις, όπου η ποικιλία και η σύνθεση των διακοσμητικών στοιχείων είναι πραγματικά αξιοθαύμαστες· και, ακόμα, να μεταβάλουν τον περιστεριώνα από μια απλή φωλιά πουλιών σε ένα ιδιαιτέρων καλλιτεχνικών αξιώσεων κτίσμα, με ολοφάνερο το πηγαίο καλλιτεχνικό αισθητήριο, την επιδεξιότητα, το μεράκι ή και, ακόμα την άμιλλα για το καλύτερο. Το πέτρινο λαϊκό κτίσμα εξαϋλώνεται έτσι και παίρνει –ή και μεταδίνει το ίδιο– κάτι από την ελαφράδα και τη χάρη του περιστεριού.
Οι περισσότεροι περιστεριώνες είναι σήμερα ασβεστωμένοι και γι’ αυτό η αντίθεση του σκοτεινού βάθους των ανοιγμάτων με τη λευκή εξωτερική επιφάνεια είναι εξαιρετικά έντονη. Διατηρούνται ωστόσο κα ορισμένοι ανεπίχριστοι, κι εκεί το φυσικό χρώμα του υλικού προσδίδει μιαν ακόμα ποιοτική αξία στο σύνολο.
Περιστεριώνας πελοποννησιακού τύπου, στην περιοχή της Τρίπολης της Αρκαδίας.
Περιστεριώνας στην Τήνο. Τα κτίσματα αυτά, που τα συναντούμε κυρίως στα νησιά του Αιγαίου, είναι ενδιαφέρουσες μορφές λαϊκής αρχιτεκτονικής.
* * *ο, Νβλ. περιστερώνας.
Dictionary of Greek. 2013.